Danas je vlada Republike Srpske donijela odluku da se njemačka ministrica za evropske poslove i klimu, Ana Lirman, proglasi za persona non grata na teritoriji Republike Srpske. Ova odluka donesena je tokom vanredne telefonske sjednice, a Ministarstvu unutrašnjih poslova naloženo je da, u slučaju njenog pokušaja ulaska u Republiku Srpsku, postupi u skladu s ovom odlukom i isprati je van granica entiteta. Informaciju je prenijela novinska agencija SRNA.
Razlog za ovu odluku, kako je navedeno u saopštenju Biroa za odnose s javnošću Vlade Republike Srpske, jeste niz politički motivisanih i jednostranih mjera koje su, prema tvrdnjama vlasti u Banjaluci, donijeli određeni njemački zvaničnici, uključujući i samu ministricu Lirman. Te mjere uključuju uvođenje sankcija najvišim zvaničnicima Republike Srpske – predsjedniku Republike, predsjedniku Vlade i predsjedniku Narodne skupštine. Vlada Republike Srpske smatra da ove sankcije nemaju jasan pravni osnov, te da su donesene bez transparentnosti i uz otvoreno kršenje principa nepristrasnosti u međunarodnim odnosima.
U saopštenju se dalje navodi da Vlada Republike Srpske vidi današnju planiranu posjetu ministrice Lirman, njene ranije javne istupe i ukupni politički pristup kao grubo miješanje u unutrašnja pitanja Republike Srpske. Prema stavu Vlade, takvo ponašanje predstavlja direktno kršenje međunarodnih konvencija koje garantuju suverenitet i pravo na samostalno donošenje odluka. Dodaje se da je ovakav postupak ocijenjen kao kontinuirani pokušaj potkopavanja političkog legitimiteta institucija Republike Srpske, što dodatno doprinosi destabilizaciji ionako složene situacije u zemlji.
„Radi zaštite političkog i institucionalnog integriteta Republike Srpske, donijeli smo odluku o uvođenju recipročne mjere u skladu s međunarodnim praksama. Ova mjera je proporcionalna i predstavlja legitiman odgovor na nedopustive poteze pojedinih stranih zvaničnika,“ navodi se u zaključku sjednice.
Lirmanova je danas boravila u Bosni i Hercegovini, a u planu je bilo da se u Banjaluci sastane sa Igorom Crnatkom, šefom Kluba poslanika Partije demokratskog progresa (PDP) u Narodnoj skupštini Republike Srpske. Sastanak je, međutim, otkazan odmah nakon što je njemačka zvaničnica proglašena nepoželjnom osobom u ovom entitetu. Prema izvorima bliskim PDP-u, sastanak je trebalo da se fokusira na pitanja evropskih integracija i političkog dijaloga, ali je usljed novonastale situacije to onemogućeno.
Vlada Republike Srpske najavila je da će o donesenoj odluci obavijestiti Narodnu skupštinu Republike Srpske, čime želi dodatno potvrditi institucionalnu dosljednost u donošenju vanjskopolitičkih stavova i mjera koje se tiču očuvanja entitetske autonomije.
Ova odluka dolazi u trenutku kada su odnosi između institucija Republike Srpske i međunarodnih aktera, posebno iz Njemačke, izuzetno napeti. Uvođenje sankcija od strane Njemačke izazvalo je oštre reakcije u Banjaluci, gdje se to tumači kao politički pritisak i pokušaj uticaja na unutrašnju politiku. U ovom kontekstu, odluka o zabrani ulaska njemačkoj ministrici smatra se potezom koji ima za cilj da pošalje jasan signal o spremnosti Republike Srpske da zaštiti vlastite interese i odbaci, kako navode, svaku vrstu političkog tutorstva spolja.
Za sada nije poznato kako će njemačka vlada reagovati na ovaj potez, ali se očekuje da će uslijediti odgovor iz Berlina, s obzirom na to da se radi o direktnom diplomatskom incidentu koji bi mogao dodatno zakomplikovati odnose između entitetskih vlasti i Njemačke kao jedne od ključnih članica Evropske unije.
