Poznati specijalista interne medicine sa fokusom na gastroenterologiju i hepatologiju profesor dr Aleksandar Pavlović Marković, ističe važnost pravilne brige o probavnom sistemu za cjelokupno zdravlje organizma. U emisiji „Ordinacija“, dostupnoj na YouTube kanalu RTS-a, dr Pavlović je detaljno govorio o uticaju savremenog načina života na zdravlje probavnog sistema, naglašavajući ključnu ulogu prevencije, pravilne ishrane i zdravih životnih navika.
Više od varenja: Ključne funkcije probavnog sistema
Probavni sistem ima mnogo širu ulogu od same razgradnje hrane i apsorpcije hranjivih materija. Dr Pavlović objašnjava da zdrav probavni sistem direktno utiče na:
- Jačanje imuniteta, jer velika većina imunoloških ćelija potiče upravo iz crijeva,
- Održavanje hormonalne ravnoteže, kroz kompleksne interakcije mikrobioma i endokrinog sistema,
- Podršku mentalnom zdravlju, budući da crijeva proizvode značajan dio serotonina, hormona sreće.
Prema statističkim podacima koje navodi dr Pavlović, 80% pacijenata pati od funkcionalnih probavnih poremećaja, dok se kod 20% javljaju ozbiljnija stanja poput čira, raka debelog crijeva ili upalnih bolesti crijeva. Ključni uzroci ovih problema su nepravilna ishrana, hronični stres i nedostatak fizičke aktivnosti.
Mikrobiom: Nevidljivi čuvar zdravlja
Mikrobiom, zajednica mikroorganizama koja obitava u probavnom traktu, ima ključnu ulogu u održavanju zdravlja. Dr Pavlović ističe da zdrav mikrobiom:
- Jača imunitet i sprečava infekcije,
- Reguliše tjelesnu težinu i sprečava metaboličke poremećaje poput gojaznosti,
- Povezan je sa smanjenjem simptoma anksioznosti i depresije, jer utiče na osovine crijeva i mozga.
Međutim, balans mikrobioma često je narušen lošom ishranom, prekomjernim korištenjem antibiotika i stresom, što dovodi do stanja poznatog kao disbioza. Disbioza je povezana s razvojem probavnih tegoba, alergija i autoimunih bolesti. Kako bi se očuvao zdrav mikrobiom, dr Pavlović preporučuje:
- Ishranu bogatu vlaknima, iz povrća, voća i mahunarki,
- Izbjegavanje procesuirane hrane, koja narušava ravnotežu crijevne flore,
- Unos fermentisanih proizvoda, poput jogurta, kefira i kiselog kupusa.
Strah od dijagnostičkih pregleda
Jedan od najvećih izazova u gastroenterologiji je niska svijest o značaju preventivnih pregleda. Iako su procedure poput kolonoskopije ključne za rano otkrivanje raka debelog crijeva, mnogi ih izbjegavaju zbog straha ili predrasuda.
Dr Pavlović naglašava:
„Prevencija je najvažniji korak u očuvanju zdravlja probavnog sistema.“
Redovni pregledi, posebno nakon 50. godine života, mogu spasiti živote, jer omogućavaju otkrivanje problema u ranim fazama kada su šanse za izlječenje najveće.
Preporuke za zdravu ishranu
Zdrava ishrana predstavlja osnovu za pravilan rad probavnog sistema. Dr Pavlović savjetuje:
- Unos vlakana, koja pomažu u regulaciji probave i podstiču rast korisnih bakterija,
- Izbjegavanje masne i pržene hrane, koja može preopteretiti probavni sistem,
- Ograničenje unosa crvenog mesa, jer povećava rizik od raka debelog crijeva,
- Dovoljan unos tečnosti, koji pomaže u održavanju hidratacije i olakšava pražnjenje crijeva.
Uz ove smjernice, osobe sa osjetljivim probavnim sistemom trebale bi voditi računa o namirnicama koje izazivaju nadimanje, poput pasulja, luka i graška.
Zdrav način života za zdrava crijeva
Pored pravilne ishrane, dr Pavlović preporučuje i usvajanje zdravih navika:
- Redovnu fizičku aktivnost, koja poboljšava peristaltiku crijeva i smanjuje nivo stresa,
- Tehnike opuštanja, poput meditacije i joge, koje smanjuju negativan uticaj stresa na probavni sistem,
- Kvalitetan san, koji omogućava regeneraciju organizma i održava ravnotežu crijevnog mikrobioma.
Pravovremeno djelovanje je ključno
Problemi s probavnim sistemom često prolaze nezapaženo u ranim fazama jer simptomi poput nadimanja, promjena u ritmu stolice ili blagog bola nisu uvijek alarmantni. Dr Pavlović upozorava da zanemarivanje ovih znakova može dovesti do razvoja ozbiljnih stanja. Preventivni pregledi i usvajanje zdravih navika najbolji su način za očuvanje zdravlja.
„Zdravlje probavnog sistema je temelj vašeg života. Njegujte ga svakodnevno,“ zaključuje dr Pavlović, podsjećajući nas na značaj brige o tijelu iznutra. Preuzmite odgovornost za svoje zdravlje i uložite trud u očuvanje probavnog sistema – vaše tijelo će vam biti zahvalno.
