Nije samo začin koji obogaćuje okus mnogih jela – on je moćan prirodni lijek riječ je o bosiljak, poznat i kao „kralj bilja“. Njegovo ime nije bez razloga povezano s kraljevskim statusom. Ova biljka, koja potiče iz drevnih kultura Indije, Azije i Mediterana, koristi se hiljadama godina zbog svojih izuzetnih ljekovitih svojstava.
Riječ je o zeljastoj biljci koja se najčešće uzgaja kao jednogodišnja, iako u toplim, tropskim krajevima može opstati i duže. Iako je najpoznatiji po svom ulogom u kuhinji, bosiljak ima impresivan profil hranljivih i ljekovitih sastojaka koji ga čine jednim od najsvestranijih prirodnih lijekova uopšte.
Više od začina: hranljiva bomba
Bosiljak je bogat fitonutrijentima – biljnim jedinjenjima sa jakim antioksidativnim i antiinflamatornim svojstvima. Sadrži obilje vitamina i minerala, uključujući vitamin K, vitamin A (u obliku beta-karotena), vitamin C, gvožđe, kalcijum, magnezijum i kalijum. Samo dvije kašike svježeg bosiljka obezbjeđuju čak 29% preporučene dnevne doze vitamina K, koji je ključan za normalno zgrušavanje krvi i zdravlje kostiju.
Vitamin A u bosiljku igra važnu ulogu u očuvanju zdravlja vida, kože i imunog sistema. Beta-karoten, njegov biljni oblik, deluje kao moćan antioksidant koji štiti ćelije od oštećenja izazvanih slobodnim radikalima. Ova zaštita naročito je važna za zdravlje krvnih sudova jer sprečava oksidaciju lošeg (LDL) holesterola, čime se smanjuje rizik od srčanih bolesti poput arteroskleroze, infarkta i moždanog udara.
Više od 60 vrsta – i sve korisne
Stručnjaci navode da postoji preko 60 različitih vrsta bosiljka, koje se uglavnom dijele u tri glavne grupe: slatki, ljubičasti i žbunasti bosiljak. Sve vrste imaju zajednički osnovni sastav, ali se razlikuju po ukusu, mirisu i intenzitetu ljekovitih svojstava.
Bosiljak se lako uzgaja kako napolju, tako i u zatvorenom prostoru. Može se gajiti u saksijama, na prozorima, balkonima ili u baštama. Da biste podstakli bujniji rast, preporučuje se da redovno uklanjate pupoljke čim se pojave i da siječete stabljike ispod baze lista – tako se stimuliše razvoj novih izdanaka.
Bosiljak kao prirodni antibiotik i čistač organizma
Jedno od najznačajnijih svojstava bosiljka je njegovo antimikrobno dejstvo. Djeluje kao prirodni antibiotik, zahvaljujući jedinjenjima koja inhibiraju rast bakterija, virusa i gljivica. U kombinaciji s bijelim lukom, njegova antibiotska moć dodatno se pojačava – neki tvrde da ova kombinacija može parirati sintetičkim antibioticima u liječenju blažih infekcija.
Osim što djeluje antibakterijski, bosiljak pomaže i u pročišćavanju krvnih sudova. Može pomoći u smanjenju nivoa LDL holesterola, poznatog i kao „loši“ holesterol, čime doprinosi boljoj cirkulaciji i zdravlju srca.
Prevencija i tretman raznih zdravstvenih problema
Zahvaljujući bogatom sastavu, bosiljak se koristi u narodnoj medicini za liječenje i ublažavanje mnogih stanja. Pomaže kod:
- glavobolje i migrena
- problema sa varenjem, uključujući zatvor i dijareju
- kašlja i respiratornih infekcija
- kožnih problema poput bradavica i infekcija
- problema s bubrezima i urinarnim traktom
- parazitskih infekcija
Takođe se pokazao korisnim za jačanje imuniteta i borbu protiv hroničnih upalnih procesa u tijelu.
Kako ga koristiti
Bosiljak je najefikasniji kada se koristi svjež. Njegova slatka, zemljana aroma obogaćuje mnoga jela – od salata i supa do umaka i čajeva. Takođe se može sušiti ili zamrznuti, ali se tada gubi dio njegove nutritivne vrijednosti. Za ljekovite svrhe često se koristi u obliku čaja, eteričnog ulja ili tinkture.
Zaključak
Bosiljak nije samo začin koji će učiniti da jelo bude ukusnije. On je moćan saveznik zdravlja, prirodni antibiotik i antioksidant, čuvar srca i krvnih sudova, te borac protiv infekcija i upala. Uključivanje svježeg bosiljka u svakodnevnu ishranu jednostavan je i prirodan način da ojačate organizam, poboljšate imunitet i spriječite brojne zdravstvene probleme – bez hemije, bez nuspojava, samo uz pomoć prirode.
