Lako dostupan, jeftin i gotovo uvijek prisutan u kuhinji – crveni luk, ali rijetko mu se pridaje pažnja koju zaslužuje kada je riječ o zdravlju. Iako ga mnogi koriste isključivo kao dodatak jelima zbog ukusa, on je zapravo prava prirodna ljekarna. Njegov sastav obiluje korisnim jedinjenjima koja doprinose zdravlju cijelog organizma, pa ga s razlogom smatraju jednim od najmoćnijih prirodnih lijekova.
Sadrži dijetalna vlakna korisna za probavu, vitamin C koji jača imunitet, vitamin B6 važan za krvne ćelije, folnu kiselinu potrebnu za rast i regeneraciju ćelija, kalijum koji snižava pritisak, te mangan koji doprinosi zdravlju kostiju i vezivnog tkiva.
Ljekovito djelovanje crvenog luka
Najveći dio zdravstvenih prednosti crvenog luka dolazi od antioksidansa i sumpornih jedinjenja koja djeluju sinergijski. Ova jedinjenja pomažu u borbi protiv upala, štite srce, podstiču detoksikaciju organizma, a poznata su i po antivirusnim, antibakterijskim i antigljivičnim efektima. Crveni luk poboljšava raspoloženje, podstiče apsorpciju hranljivih materija iz hrane, a može čak i ublažiti simptome depresije.
1. Zdravlje krvnih sudova i srca
Crveni luk ima snažno antikoagulantno djelovanje – sprječava stvaranje krvnih ugrušaka i pomaže njihovu razgradnju. Osobama sa srčanim problemima se preporučuje da ga svakodnevno konzumiraju. Pored toga, sirovi crveni luk povećava nivo dobrog HDL holesterola, čime smanjuje rizik od srčanih bolesti. Termički obrađen gubi ovo svojstvo, pa je važno unositi ga sirovog. Istraživanja su pokazala da svakodnevno konzumiranje pola glavice crvenog luka može povećati HDL holesterol i do 30 odsto.
Zahvaljujući prisustvu sumpornih jedinjenja, crveni luk doprinosi snižavanju triglicerida i širi krvne sudove, što dodatno smanjuje rizik od visokog pritiska, infarkta i bolesti krvotoka.
2. Regulacija šećera i prevencija dijabetesa
Crveni luk je poznat i po sposobnosti da stabilizuje nivo glukoze u krvi. Aktivna jedinjenja kao što su alicin i alil-propil-disulfid stimulišu lučenje insulina, dok hrom i mangan pomažu njegovu pravilnu funkciju. I kuhani i sirovi luk imaju ovu prednost, ali se preporučuje češća konzumacija sirovog oblika za jači efekat. Osobe s dijabetesom mogu imati koristi od uključivanja luka u svakodnevnu ishranu.
3. Bolje raspoloženje i san
Folna kiselina iz crvenog luka igra važnu ulogu u mentalnom zdravlju. Smanjuje nivo homocisteina, aminokiseline koja može ometati protok nutrijenata do mozga i negativno uticati na proizvodnju neurotransmitera kao što su serotonin, dopamin i norepinefrin – važni za regulaciju raspoloženja, sna i apetita. Na ovaj način, crveni luk indirektno doprinosi boljem mentalnom balansu i smirenijem snu.
4. Zdravlje kostiju
Kod žena u postmenopauzi, česta upotreba crvenog luka može pomoći u očuvanju gustine kostiju. Studije su potvrdile da žene koje redovno konzumiraju crveni luk imaju manji rizik od osteoporoze i lomova, posebno kuka. Sumpor iz luka učestvuje u izgradnji vezivnog tkiva, čime dodatno jača skeletni sistem.
5. Njega kose, kože i noktiju
Sok od crvenog luka može podstaći rast kose kada se redovno nanosi na tjeme, dok trljanje nokatne ploče jača nokte i sprječava njihovo lomljenje. Ekstrakti crvenog luka su se pokazali efikasnim u tretiranju ožiljaka, uključujući i hipertrofične te keloidne ožiljke – nakon operacija često se preporučuju kreme bazirane na ovim ekstraktima.
Zaključak
Crveni luk je jednostavna, a moćna namirnica koja pruža brojne zdravstvene koristi – od zaštite srca i krvnih sudova, preko regulacije šećera, do jačanja kostiju i kose. Redovna konzumacija, posebno u sirovom obliku, može doprinijeti boljem zdravlju bez potrebe za skupim suplementima ili lijekovima. Uključite ga češće u ishranu – vaše tijelo će vam biti zahvalno.
