Započinjete dan uz kafu, postali ste pravi ljubitelj i ona je postala vaša svakodnevna navika. Tačnije, šoljica kafe ujutro ili tokom dana daje osjećaj budnosti i energije, što je privlačno brojnim ljubiteljima ovog napitka. Međutim, ako svakog dana konzumiramo najmanje 200 ml kafe, važno je razumjeti kako ova navika može uticati na naše tijelo, bilo kroz prednosti ili nedostatke.
Nedostaci svakodnevnog ispijanja kafe
Iako kafa nudi trenutni podsticaj energiji i koncentraciji, može imati nekoliko potencijalno negativnih efekata na organizam, posebno kada se konzumira redovno ili u velikim količinama.
Uticaj na želudac i probavu:
Nije preporučljivo piti kafu na prazan stomak jer ona može izazvati sintezu hormona holecistokinina, koji započinje proces varenja. Kada u želucu nema hrane, ovaj proces može uzrokovati nelagodnosti poput žgaravice i simptoma gastritisa. Pored toga, kafa povećava kiselost u želucu, što može pogoršati problem kod ljudi koji već imaju osjetljiv želudac.
Povećanje krvnog pritiska i poremećaj sna:
Kofein je poznat po tome što podiže krvni pritisak, što može biti izazovno za osobe koje već pate od hipertenzije. Takođe, kod nekih osoba kafa može poremetiti ritam spavanja, naročito ako se konzumira u kasnijim satima dana. Osnažujući efekat kafe traje oko sat vremena, ali može dovesti do pospanosti čim efekat kofeina počne opadati.
Negativan uticaj na metabolizam:
Konzervansi i aditivi u određenim vrstama kafe mogu negativno uticati na metabolizam i doprineti razvoju celulita, što može biti neželjeno, naročito kod osoba koje se trude održavati tonus kože.
Zavisnost i dehidracija:
Kafa može izazvati zavisnost, pa ljudi koji piju velike količine često osećaju glavobolje ili iscrpljenost kada ne popiju svoju uobičajenu šoljicu. Takođe, kafa može imati diuretički efekat, što znači da može dovesti do dehidracije ako ne pijemo dovoljno vode.
Uticaj na trudnice i dojilje:
Kafa se ne preporučuje tokom trudnoće i dojenja jer kofein prolazi kroz placentu i može smanjiti nivo gvožđa i drugih važnih minerala u majčinom mleku.
Prednosti kafe
Unatoč mogućim negativnim stranama, kafa ima i brojne koristi kada se konzumira umjereno:
Bogata antioksidansima:
Kafa sadrži antioksidante koji pomažu u borbi protiv slobodnih radikala, čime štite organizam od određenih malignih bolesti, srčanih oboljenja i dijabetesa.
Pomoć kod glavobolje:
Kofein može doprineti smanjenju glavobolje jer širi krvne sudove u mozgu, što olakšava dotok krvi.
Zašto kafa nije preporučljiva odmah nakon buđenja?
Hormon kortizol prirodno proizvodi tijelo, i on nas održava budnim tokom dana. Nivo kortizola najviši je ujutro, između 8 i 9 sati, što nam pomaže da se razbudimo i osjećamo energičnije. Ako odmah nakon buđenja popijemo kafu, tijelo registruje kofein kao dodatni izvor energije, čime može smanjiti prirodnu proizvodnju kortizola. Ovaj efekat može učiniti da se ubrzo nakon ispijanja kafe osjećamo pospano.
Optimalno vrijeme za ispijanje kafe je između 10 sati i podneva, kada nivo kortizola opada, a tijelu je potreban blagi podsticaj.
Šta se dešava ako prestanemo piti kafu?
Prestanak konzumacije kafe može doneti neke pozitivne promjene u organizmu, naročito kod osoba koje su razvile zavisnost.
Bolje apsorpcija vitamina i minerala:
Kofein može negativno uticati na apsorpciju vitamina B, kao i minerala poput gvožđa, kalcijuma, cinka i kalijuma. Samo jedna šolja kafe može odložiti apsorpciju kalcijuma za nekoliko sati, a kofein ima tendenciju da izbacuje kalcijum iz tela, čime se povećava rizik od osteoporoze i slabljenja kostiju.
Gubitak težine:
Kofein potiče sintezu kortizola, što može uticati na funkciju nadbubrežnih žlezda i štitne žlezde. Ove žlezde imaju direktan uticaj na metabolizam, pa su istraživanja pokazala da prekomerna konzumacija kafe može usporiti metabolizam. Kada prestanemo piti kafu, metabolizam može postati stabilniji, što može doprineti gubitku težine.
Jačanje imunog sistema:
Kofein može oslabiti rad štitne žlezde, čime se smanjuje otpornost organizma na infekcije i bolesti. Prestankom konzumacije kafe, štitna žlezda može postati stabilnija, što može pozitivno uticati na imuni odgovor organizma.
Olakšanje za jetru:
Kafa se razlaže u jetri, a njeni sastojci zahtijevaju posebne enzime za metabolizam. Smanjenjem unosa kafe, jetra može postati manje opterećena, što može poboljšati njenu funkciju i olakšati varenje.
Zaključak
Kafa je napitak s mnogim pozitivnim efektima kada se pije umjereno, ali svakodnevna konzumacija u većim količinama može doneti određene rizike. Osobe koje vole kafu treba da izbegavaju njeno ispijanje na prazan stomak, jer to može dovesti do problema sa želucem. Takođe, trudnice i dojilje treba da budu oprezne, dok bi svi korisnici trebalo da se trude da ne razviju zavisnost.
Ako odlučite da smanjite ili potpuno prestanete s konzumacijom kafe, možda ćete doživeti početne simptome poput umora ili glavobolje, ali dugoročno gledano, telo će moći bolje apsorbovati važne hranljive materije i jetra će imati manje posla. Na kraju, svako treba da prati svoje tijelo i individualno prilagodi unos kafe svojim potrebama i zdravstvenom stanju.
